تخته نرد یکی از قدیمی‌ترین و پرطرفدارترین بازی‌های رومیزی در دنیاست. این بازی نه‌تنها در ایران، بلکه در بسیاری از کشورهای خاورمیانه، اروپا و آسیا محبوب است و در قالب تفریحی یا رقابتی انجام میشود. اما چه در جمع دوستانه باشید و چه در رقابتهای رسمی، شناخت قوانین تخته نرد مهمترین عامل برای انجام درست و حرفهای این بازی است.
افرادی که تنها به شکل سنتی بازی می‌کنند، معمولاً با قوانین تخته نرد در خانه آشنا هستند، اما در رقابتهای حرفهای، قوانین رسمی تخته نرد به‌کار می‌رود که ممکن است تفاوت‌هایی داشته باشد. در این مقاله، ابتدا به مهمترین قوانین تخته نرد اشاره می‌کنیم و سپس مهمترین قوانین بازی در خانه را با توضیح کامل مرور می‌کنیم.
اگر به سایر بازی‌های فکری یا آنلاین نیز علاقه‌مندید، می‌توانید نگاهی به بازی انفجار پولی یا بیندازید که این روزها طرفداران زیادی پیدا کرده است.
مهمترین قوانین تخته نرد چیست؟
در ادامه، فهرستی از مهمترین قوانین بازی تخته نرد ارائه میشود. این موارد پایه‌های اصلی بازی هستند و شناخت آن‌ها برای شروع بازی ضروری است:
- بازی با تاس ۲ عددی انجام میشود
- هر بازیکن ۱۵ مهره دارد
- جهت حرکت مهره‌ها بر اساس توافق یا قوانین رسمی تعیین میشود
- تاس دوبل (دو عدد مشابه) چهار بار حساب میشود
- ورود مهره به خانه‌ی بازی، در صورت ضربه‌خوردن اجباری است
- مهره تکی قابل ضربه خوردن است
- مهره روی مهره حریف قرار نمی‌گیرد
- بردن مهره از صفحه فقط پس از ورود همه مهره‌ها به خانه ممکن است
- اگر حریف مهرهای از صفحه بیرون نبرده باشد، بازی «مارس» محسوب میشود
- زدن مهره حریف باعث توقف حرکت آن مهره و بازگشت به ابتدای مسیر میشود
- بازی تخته نرد شامل انواع برد عادی، مارس و مارس دوبل است
- تاس انداختن خارج از نوبت یا لمس مهره بعد از تاس ممنوع است
بیشتر بخوانید: بهترین روش های برد در بازی پلینکو را بشناسید
مهمترین قوانین تخته نرد در خانه چیست؟
در محیط‌های غیررسمی یا خانوادگی، معمولاً قواعدی بین بازیکنان رایج است که در عین سادگی، ریشه در اصول کلاسیک تخته نرد دارد. در این بخش بهصورت تشریحی با قوانین تخته نرد در خانه آشنا می‌شوید.
شروع بازی با تاس
برای تعیین بازیکن آغازگر، هر نفر یک تاس می‌اندازد. کسی که عدد بالاتری بیاورد، بازی را شروع کرده و همان دو عدد تاس اولیه را نیز بازی می‌کند. در برخی جمع‌های دوستانه، ممکن است برای تنوع از روش‌های دیگری هم استفاده شود، اما این روش رایج‌ترین است.
حرکت مهره‌ها بر اساس تاس
هر بازیکن دو تاس می‌اندازد و میتواند دو حرکت جداگانه انجام دهد یا اگر امکان داشته باشد، هر دو عدد را روی یک مهره اجرا کند. تاس دوبل نیز چهار بار حساب میشود. مهم است که بازیکن سعی کند بیشترین استفاده ممکن از تاس‌های خود ببرد.
مهره تکی قابل ضربه خوردن است
اگر مهرهای به‌تنهایی در یک خانه قرار گیرد و حریف مهره‌اش را به همان خانه برساند، مهره ضربه می‌خورد و باید به ابتدای مسیر بازگردد. بازیکن تا زمانی که این مهره را دوباره وارد بازی نکرده، اجازه حرکت مهرههای دیگر را ندارد.
مهره بر روی مهره حریف نمی‌نشیند
هیچ مهرهای اجازه ندارد روی خانه‌ای قرار بگیرد که مهرههای حریف در آن هستند، مگر اینکه فقط یک مهره در آن خانه باشد که در این صورت قابل ضربه خوردن است. مهرههای روی هم فقط در صورت داشتن رنگ مشابه (متعلق به یک بازیکن) در یک خانه قرار می‌گیرند.
بردن مهره‌ها از تخته
برای خارج کردن مهره‌ها از تخته، باید تمام مهرههای بازیکن در شش خانه پایانی (خانه خودش) قرار گرفته باشند. تا زمانی که یک مهره خارج از خانه باشد، نمی‌توان هیچ مهرهای را از بازی خارج کرد.
برد عادی و مارس
اگر بازیکنی تمام مهرههای خود را از صفحه خارج کند، بازی را برده است. اما اگر حریف حتی یک مهره هم از تخته خارج نکرده باشد، برد بهصورت «مارس» محسوب میشود و دو برابر امتیاز دارد. در برخی خانهها، اگر بازیکن حتی وارد خانه هم نشده باشد، «مارس دوبل» در نظر گرفته میشود.
لمس مهره پس از تاس
در قوانین خانگی، معمولاً توافق نانوشته‌ای وجود دارد که اگر بازیکن مهرهای را لمس کند، باید همان مهره را حرکت دهد. همچنین انداختن تاس خارج از نوبت، باعث تکرار نوبت نمی‌شود و باید تاس انداخته‌شده نادیده گرفته شود.
شرایط برد در بازی خانگی
در خانهها معمولاً بازی تا برد تعداد مشخصی از دست‌ها انجام میشود. برای مثال، اولین کسی که به ۵ یا ۷ برد برسد، برنده کلی محسوب میشود. در برخی موارد نیز با استفاده از نشانه‌هایی مانند پول، مهره یا اشیای خاص، امتیاز شماری انجام میشود.
سخن پایانی
تخته نرد نه‌تنها یک بازی قدیمی و سنتی، بلکه هنر تفکر، استراتژی و مدیریت ریسک است. آشنایی با قوانین تخته نرد در خانه به شما کمک می‌کند تا در جمع‌های دوستانه و خانوادگی بدون ابهام بازی کنید و از لحظاتتان لذت ببرید. با این حال، اگر بخواهید سطح بازی‌تان را بالاتر ببرید یا وارد فضای رقابتی شوید، یادگیری قوانین رسمی تخته نرد نیز ضروری خواهد بود.
اگر به بازی‌های آنلاین نیز علاقه‌مندید و می‌خواهید تجربه‌ای متفاوت داشته باشید، پیشنهاد می‌کنیم سری به بازی چهاربرگ شرطی بزنید که هرکدام هیجان خاص خود را دارند و در فضای آنلاین طرفداران زیادی پیدا کرده‌اند.
سوالات متداول
آیا قوانین تخته نرد در خانه با قوانین رسمی تفاوت دارد؟
بله. در خانهها معمولاً قوانین سادهتر و بر پایه توافق اجرا میشود، اما در رقابتهای حرفهای و رسمی، قوانین استانداردی وجود دارد که بهصورت دقیق پیروی میشوند.
مارس در تخته نرد به چه معناست؟
اگر یک بازیکن تمام مهرههای خود را خارج کند در حالی که حریف حتی یک مهره هم بیرون نبرده، برد او “مارس” محسوب میشود و معمولاً دو برابر امتیاز دارد.
تاس دوبل در بازی چه کاربردی دارد؟
وقتی دو تاس عدد یکسان نشان دهند (مثلاً ۶ و ۶)، بازیکن میتواند چهار بار آن عدد را بازی کند. این یکی از فرصتهای استراتژیک بازی است.
آیا می‌توان مهره را به خانه‌ای فرستاد که حریف در آن مهره دارد؟
خیر، مگر اینکه فقط یک مهره از حریف در آن خانه باشد؛ در این صورت، شما می‌توانید آن مهره را بزنید و جای آن را بگیرید.
آیا لمس مهره بعد از انداختن تاس اجباری است؟
در بازی خانگی، معمولاً قاعده بر این است که اگر مهرهای لمس شود، باید همان حرکت داده شود، مگر اینکه بازیکنان توافق دیگری داشته باشند.
